Tiven un amor mariñeiro. De fortes brazos e ollos saltóns. Un amor mariñeiro, duro e manso coma todo o que é bo.
Tiven un amor mariñeiro que nos salvou de afogar.
Tiven un amor remeiro e un remeiro dos bos.
Lembro as xornadas maratonianas de adestramentos despois de vir de traballar. Eu, daquela estudante que folgaba, esixía unhas cervexas os xoves á noite – xoves universitarios en Compostela, que vou contar!- . El, sempre fiel a si mesmo e vido de volta de entender as cousas como colectivo, mirábame con tenrura pero sen ceder ao seu compromiso. “O remeiro non me fai caso” dicíalle a un amigo sen comprender. “O remeiro cumpre”, contestábame.
Despois de 22 anos remando, acaba de rematar a súa 10ª tempada na máxima categoría do remo. Enxeñeiro de profesión, lector de vocación e bogador de existencia, Ismael Romero Saborido, nado en Trebonzos o 2 de setembro de 1982 é remeiro de estribor e capitán da traiñeira de Cabo de Cruz dende 2013, ano no que regresaron á ACT.
Como foi a tempada?
Ben, bastante ben. Un sétimo posto na liga, campións galegos e ademais, clasificámonos para a final da regata da Kontxa. Fomos o único equipo galego que o conseguiu.
Tendo en conta a situación de adestramento dende marzo, froito da pandemia, e que non sabiamos se poderiamos competir, estivo ben.
Xa, claro. É que menudo ano! Como foi o adestramento durante eses tres meses?
Aburridísimo – e deixa caer os enormes brazos sobre as pernas con desesperación-.
Pero bueno, o clube encargouse de que todas e todos tivesemos boas pautas e material para adestrar. Facilitóuselle un ergómetro a cada persoa, por exemplo. Chegamos en condicións ao mar porque puidemos cumprir cos adestramentos.
Como se nota que o remo move diñeiro, eh…
Jajajaja, si ho! Sobre todo en Galiza!
Ironías á parte, dentro do malo nós somos un dos clubes galegos con mellor situación económica, iso si que é certo. O cal, neste caso, non quere dicir moito; a situación económica do remo galego é bastante mala. Polo menos nós non temos débedas, que xa é moito.
En realidade, case só están ben os clubes vascos, de feito.
O caso de Cantabria é paradigmático: pasaron de 100 a 0 nuns poucos anos. De feito, agora mesmo, non hai ningún clube cántabro na ACT. A Castro Urdiales embargáronlle ata as bandeiras.
Pero, que pasou?
Pois que son equipos feitos con talonario e, se os resultados non acompañan, vense todo abaixo. Se gastas e non ingresas… as contas non dan.
E aquí, como está a cousa?
Nós sen patrocinio non poderiamos vivir.
Hai que pagar viaxes, equipacións… Como remeiros, o único que ingresamos son os premios que gañamos, que os repartimos a final da tempada.
Remamos a Kontxa, a Liga e os campionatos provincial e galego, pero este último non ten nin dotación económica, para que vexas.
Precisamente por este motivo deixamos de remar o campionato de España, porque non ten premio, e para nós son gastos de viaxe que non nos podemos permitir. É unha fin de semana que podemos descansar no medio da tempada -encolle os ombreiros mirando para min-.
Neste aspecto os vascos teñen a virtude de que defenden moito o seu e nós, tanxencialmente, saímos favorecidos. Sen eles, posiblemente a liga nin existira.
Alá teñen moito apoio das institucións…
Non é só das institucións, é algo máis xeral. As empresas cren neles.
E o apoio social tamén é fundamental. Alá, un neno, quere remar na traiñeira de Orio, non quere xogar ao fútbol.
É unha alimentación circular de oferta e demanda. A EITB retransmite as regatas e programas sobre remo. Teñen moita audiencia e, polo tanto, aos patrocinadores sáelles moi rendable participar dos equipos.
Mais ás veces, só fai falla que haxa persoas coa cabeza moi dura e con compromiso para crear un clube e tirar por el, como foi o caso de algúns equipos daquí.
Isma, falemos de masculinidade e remo. Sempre se asociou a figura do remeiro ao máis caricaturesco da masculinidade hexemónica
Xa foi máis do que é.
Antes, na traiñeira remaban os máis fortes e cando viña alguén novo adestrábase coma nunca para demostrar que era un deporte para os máis duros e, claro, a xente non voltaba.
Agora queremos que a xente siga no clube -rise-. Co do remo feminino igual. Antes era un sitio estrictamente masculino e agora, afortunadamente, non.
Arredor de 2000 comezou a haber máis mulleres que reman. A día de hoxe está máis equiparado sobre o papel aínda que, como muller ti xa sabes, de facto a realidade é outra.
É un cambio transversal. A sociedade é menos machista (polo menos ese machismo máis obvio) e o remo evolúe a pre.
-Ismael rompe con esa imaxe masculinidade hexemónica. Alónxase todo o que pode da toxicidade da estereotipación de xénero en formas e en pensamento.-
Vouche dicir algo: penso que se hai remo feminino agora é por Cabo. Cando se propuxo facer regatas femininas de traiñera era unha aberración: “como imos perder o tempo con isto!”
A primeira persoa que foi presidenta da Liga foi Araceli, que era da directiva de Cabo, e Beni, o noso adestrador actual.
O clube Rías Baixas fundárono ela máis el. De feito, o domicilio social do clube era a vivenda deles dous. E ese equipo gañou as cinco primeiras Kontxas. Foi un fito!
O resto de clubes ridiculizaban o feito e mira agora…
E aínda queda moito, moito que facer xa que, realmente, é unha liga masculina onde hai unha tanda feminina. Aínda non teñen a súa propia estrutura e supoño que iso irase andando co tempo.
Que é o máis dificil do remo?
Para respostarche teño que ter en conta as miñas circunstacias particulares e é que eu adestro só entre semana e co equipo a fin de semana, entón, o máis difícil para min é adestrar todos os días só. Xa no confinamento, foi moito peor. Rematar de traballar e facer dúas ou tres horas de adestramento só…
En circunstancias normais ou se estivera no clube, adestras cos demáis. Un día podes ter poucas ganas e sempre hai un apoio que tira por ti e á inversa, darlle a un compañeiro a motivación que lle falte.
Por que che compensa tanto esforzo? Por que es remeiro?
A resposta a por que son remeiro é bastante máis prosaica do que esperas. Na escola facía varios deportes que se me daban ben. Metinme a remar e, como daba as medidas dixéronnos, “queredes ir para Pontevedra?” Era onde estaba o Centro de Tecnificación Deportiva e dixemos, “bueno, pois vamos. Se non nos gusta, voltamos.” A min gustoume e quedei. Ao ano seguinte xa gañamos o campionato de España e ata hoxe -encolle os ombreiros e rise-.
En canto ao por que me compensa… gústame remar. Non hai individualidade, non hai estrelas, todos somos igual de protagonistas. Ao final é un grupo de persoas, sénteste parte de algo.
A min o ergómetro non me gusta, pero ao final é unha peaxe que tes que pagar para saír ao mar cos teus, co equipo.
Onde máis se ve é nas regatas: a sensación de estar “agonizando” en grupo. É algo que non podes atopar no teu día a día.
Xa se gañas, é a hostia.
Ten algo que ver que o teu pai fora mariñeiro de mareas longas con que ti entendas as cousas como colectivo?
-Hai un silencio sostido. Pero non é incómodo.-
Bueno… ao final es a suma de moitas persoas. Ao mellor influíu, aínda que non creo que tivese un peso específico.
É a terceira vez no que vai de día que vexo o momento da regata que gañaron. A forza e a emoción de velos, de velo, co corpo a piques de estoupar de esforzo… Ao cabo, ese orgullo e sorriso que non se lle quita da cara, fai que me achegue un pouco máis á comprensión de tanto sacrificio.
Aloia Alonso
